سی دی چیست؟

نگاهی به مشخصات فنی و طرز کار سی دی

به طور کلی سی دی از چهار لایه اصلی ساخته شده که شامل موارد زیر است:
- پلاستیک پلی کربنات
- لایه انعکاس دهنده نازک که از جنس آلومینیوم ساخته شده و براقیت دارد.
- لایه محافظ که از جنس لاک است.
- و همچنین لایه چهارم برای انجام تزیینات و چاپ روی سی دی طراحی شده است.
ذخیره داده ها در سی دی طبق دو استاندارد کتابچه قرمز (Red Book) برای داده های صوتی و کتابچه زرد (Yellow Book) برای دیگر داده ها انجام می شود.

طرز کار سی دی به زبان ساده به این صورت است که پرتو لیزر موجب می شود داده های دیجیتال ذخیره شده روی سی دی، پخش و اصطلاحا خوانده شوند. برای انجام این کار داده هایی که به صورت فرورفتگی ها روی سی دی قرار گرفته اند، مورد هدف لیزر نوری دستگاه پخش کننده قرار می گیرند و از این فرورفتگی ها بازتاب خاصی از نور ایجاد می شود. پیت (pit) و لند (land) اساس ساز و کار پخش سی دی است؛ به طوری که هر یک از این چاله ‌ها و سطوح صاف معرف داده های دیجیتال صفر و یک هستند.
درواقع فرورفتگی ها و بخش های صاف سی دی هر کدام بازتاب متفاوتی از نور را ارائه می دهند که این بازتاب ها، سیگنال ‌های الکتریکی مربوط به صدا، تصویر و... را ایجاد می کنند. در نهایت اینگونه است که داده های ذخیره شده روی سی دی به اطلاعات مختلف صوتی و تصویری تفسیر می شوند.

بررسی ابعاد و ظرفیت ذخیره سازی سی دی

سی دی ها معمولا دارای 12 سانتیمتر قطر، و 1.2 میلیمتر ضخامت هستند و عموما می توانند 80 دقیقه داده صوتی (معادل 600 تا 700 مگابایت) را در خود ذخیره کنند. البته از سال 2000 سی دی های 90 و 99 دقیقه ای نیز وارد بازار شدند؛ اما از آنجا که بسیاری از آنها در خوانش و رایت چالش برانگیز بودند، استفاده چندانی نداشتند.
 در واقع می توان گفت مهم ترین تفاوت سی دی و دی وی دی در حجم آن ها است، حجم سی دی خام اگرچه نسبت به حجم DVD و هارد دیسک و... بسیار کمتر است، اما برای ذخیره موسیقی، نرم ‌افزارهایی که حجم کم دارند و همچنین تصاویر (حدود 350 تصویر با فرمت JPEG) کفایت خواهد کرد.

تاریخچه سی دی

سی دی یا همان لوح فشرده برای نخستین بار در سال های 1979-1980 توسط شرکت های مطرح ژاپنی، سونی و فیلیپس، روانه بازار شد. جالب است بدانید اولین سی دی طراحی شده تنها می توانست داده صوتی (موسیقی) را در خود جای دهد و اما در طی یک سال اول این سی دی مادام زیر نظر متخصصان قرار گرفت تا داده های صوتی را با کیفیت بالاتری پخش کند. همچنین پس از آن سی دی هایی طراحی شدند که بتوانند داده های تصویری و متنی را نیز در خود نگه دارند.
حقیقتا نوریو اوگا (Norio Ohga) که در سال 1982 به ریاست کمپانی بزرگ سونی رسید، سازنده نخستین سی دی بود و اما انواع دیگر سی دی و دیسک های نوری دیگر از جمله دی وی دی، بعد از این ابداع شگفت انگیز، طراحی و عرضه شدند.

البته خوب است این نکته را نیز متذکر شویم که طراحی اولیه سی دی به قبل از این سال ها باز می گردد و درواقع ایده ساخت آن را از صفحات گرامافون الهام گرفته اند؛ اما در آن زمان سی دی ها به حالت تجاری درنیامده، و به همین دلیل برای مردم چندان دردسترس و کاربردی نبودند.
در نهایت از دهه ۱۹۸۰ به بعد، مردم هرچه بیشتر به استفاده از سی دی ها روی آوردند و این تا جایی ادامه داشت که طبق آمارهای موجود، در سال ۲۰۰۷، بالغ بر ۲۰۰ میلیون سی دی مورد استفاده کاربران قرار گرفتند. البته خوشبختانه یا متاسفانه دیری نپایید که دوران اوج سی دی به سر آمد و با ساخت DVD  و فلش مموری ها، کاربرد این دیسک های نوری کاهش چشمگیری یافت.

معرفی انواع سی دی

- Audio CD: این سی دی که می تواند داده های صوتی را در خود ذخیره کند، اولین سی دی ساخته شده توسط شرکت های مطرح ژاپن بود.
- Super Audio CD: این نوع سی دی نسبت به سی دی های رایج، کیفیت و وضوح بیشتری را ارائه می دهد.
- Video CD (VCD): این نوع سی دی می تواند داده های ویدیویی را در خود ذخیره نماید.
- Enhanced CD: این سی دی با نام سی دی پلاس نیز شناخته می شود.
- Bootable CD: برای نصب سیستم عامل می توان از این نوع سی دی که به عنوان لایو CD نیز معروف است، استفاده نمود.
- Printdable CD: اصطلاح پرینتیبل برای سی دی هایی به کار می رود که قابلیت پرینت دارند و می توان طرح های رنگارنگی را بر روی آنها چاپ کرد. شایان ذکر است، برای انجام چاپ روی سی دی از انواع پرینتر مناسب چاپ سی دی استفاده می شود.
- Recordable CD: این سی دی ها تنها یکبار امکان نوشتن و ذخیره داده را دارند و پس از آن، داده شان قابل جایگزین نخواهد بود.
- ReWritable CD: این نوع سی دی ها را می توان برای بارها نوشته و بازنویسی کرد.

مزایای استفاده از سی دی ها

سی دی ها نسبت به فناوری های پیش از خود دارای مزایای زیادی بودند و به همین خاطر توانستند با استقبال زیادی مواجه شوند. از مهم ترین مزایای سی دی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از جمله اینکه برای ذخیره داده فضای کمتری را اشغال می کنند و نسبت به نوار کاست باریکتر هستند. درواقع ساختار آنها موجب می شود برای حمل و نقلشان چالش زیادی ایجاد نشود و داده ها کمتر در معرض آسیب قرار بگیرند.

- همچنین با روی کار آمدن سی دی ها کیفیت داده های صوتی بیشتر شد و کاربران می توانستند موسیقی ها را به صورت واضح تری گوش نمایند.
- سی دی ها برای ذخیره انواع داده های صوتی، متنی و تصاویر (در حجم محدود) کاربرد دارند و همچنین می توان از آنها در دستگاه پخش کننده CD، کامپیوتر، بعضی لپتاپ ها و البته ضبط خودرو استفاده کرد.
- هزینه خرید سی دی بسیار کمتر از دیگر ابزارهای ذخیره سازی داده است.
- سی ‌دی ‌ها با محدود کردن قابلیت کپی برداری، حقوق سازنده محتوا را به خوبی حفظ می ‌کنند.

بررسی معایب سی دی

- جنس سی دی ها به نحویست که به سادگی ممکن است دچار خط و خش شوند و این خط و خش ها در عملکرد آنها تاثیر منفی می گذارند.
- با توجه به متریال مصرفی، سی دی ها به صورت محدود و حداکثر تا ۱۰ سال عمر می کنند.
- با توجه به مساحت زیاد صفحه سی دی، حجم قابل استفاده در آن زیاد نیست و معمولا در حد ۷۰۰ مگابایت است.
- سی دی ها دارای قابلیت کم در خواندن و نوشتن هستند؛ بعضی از آن ها تنها یکبار و بعضی برای چند بار قابلیت ذخیره داده، و نوشتن را فراهم می کنند.
- امروزه بعضی لپتاپ ها قابلیت جایگذاری و خواندن سی دی را ندارند و این موضوع موجب می شود استفاده از سی دی محدود شود.
- شرایط محیطی نامناسب مثل دما، رطوبت و حرارت می تواند به سی دی آسیب برساند.

مراحل رایت سی دی

نرم افزارهای Nero و Ashampoo از جمله نرم افزارهایی هستند که می توانید به کمک آنها رایت سی دی را به راحتی انجام دهید. همچنین چنانچه سیستم تان از ویندوز 8 یا 10 بهره می برد، می توانید بدون نیاز به نرم افزار خارجی رایت سی دی را انجام دهید. به این نکته نیز توجه داشته باشید که قبل از رایت سی دی می توانید به کمک روش های تشخیص سی دی رایت شده از خالی یا پر بودن حجم سی دی مطمئن شوید. مراحل رایت سی دی در ویندوز 10:

- ابتدا سی دی مورد نظر را در دستگاه بگذارید و File Explorer را باز نمایید.
-  با انتخاب داده هایی که قصد انتقال آنها را دارید و زدن گزینه Send to، گزینه مربوط به CD/DVD را انتخاب کنید.
- حال صفحه ای را مشاهده می کنید که Burn a Disc بر آن نقش بسته است. در اینجا تایتل یا همان عنوان سی دی را تایپ نمایید.
- در ادامه آیتم With a CD player و گزینه بعدی (Next) را کلیک کنید.
- حال فایل ها روی سی دی ذخیره می شوند و در پنجره موجود، باید از قسمت درایو تولز یا همان ابزارهای درایو، Finish burning را بزنید تا پروژه انتقال داده ها به خوبی تکمیل شود. اگر این صفحه را مشاهده نکردید، می توانید وارد File Explorer شده و بر روی درایو کلیک کنید.

مزایا و روش های چاپ روی سی دی

چاپ روی سی دی یکی از مهمترین مسائل پیرامون ارائه انواع سی دی سرگرم کننده و آموزشی است؛ چرا که برندهای مختلف برای جذب بهتر مخاطبان، می بایست روی سی دی، چاپ جذاب و با کیفیتی انجام دهند. امروزه دستگاه های متنوعی وجود دارند که می توان از طریق آنها، سطح روی سی دی را چاپ کرد.
به طور کلی چاپ روی سی دی به دو روش چاپ دیجیتال (مستقیم) و چاپ استمپر انجام می شود. به طوری که در چاپ دیجیتال، کیفیت رنگ ها و جزئیات تصویر بهتر است و در چاپ استمپر، صرفه اقتصادی، بیشتر مد نظر قرار می گیرد. همچنین برای چاپ سی دی ها در تیراژ پایین، چاپ دیجیتال کاربردی تر است؛ در حالی که چاپ استمپر برای تیراژ بالا انجام می گیرد و در آن، چاپ سی دی به طور همزمان با انتقال اطلاعات انجام می شود. این بدان معناست که نمی توانید روی سی دی خام به روش استمپر چاپ انجام دهید.
همچنین این امکان وجود دارد برای ارائه جذاب سی دی، از لیبل ها استفاده کنید که نقشی زیبا و خوشرنگ و لعاب را در اختیار مخاطب قرار می دهند، به همین دلیل طراحی لیبل روی سی دی امروزه مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته است. البته از معایب لیبل ها این است که در برابر خط و خش، آسیب پذیرتر هستند و ممکن است در طی زمان با مشکل مواجه شوند. برای چاپ سی دی بهتر است به نیازها و بودجه مدنظر خود توجه کنید و از میان این روش ها بهترین گزینه را انتخاب نمایید. اما مهم تر از همه این است که برای چاپ سی دی به مجموعه ای معتبر و خوش سابقه مراجعه فرمایید تا چاپ سی دی را به بهترین و ماندگارترین شکل ممکن انجام دهند.

مقایسه سی دی و دی وی دی

مهمترین فرق بین CD و DVD در حجمی است که می توانند ذخیره نمایند. DVD ها که کمی پس از CD، ساخته و روانه بازار شدند، نسبت به انواع CD گنجایش بیشتری دارند. به عنوان مثال یک سی دی رایج در بازار می تواند ۷۰۰ مگابایت داده را در خود جای دهد؛ در حالی که دی وی دی ها می توانند ۴.۷ گیگابایت و بیشتر از آن را در خود ذخیره کنند.
با توجه به نوع دی وی دی، گنجایش آن متفاوت است؛ اما همین تفاوت چشمگیر در گنجایش دی وی دی نسبت به انواع سی دی، موجب شده سی دی ها تنها فایل‌ های کم حجم را در خود نگه دارند؛ اما در دی وی دی بتوان فیلم سینمایی و داده های حجیم تر را ذخیره کرد.
از طرفی به دلیل گنجایش کمتر سی دی، معمولا داده های صوتی و تصویری که در آن قرار می گیرند، کیفیت کمتری نسبت به داده های دی وی دی دارند و برای دسترسی به آنها باید زمان بیشتری صرف کرد. حقیقتا از جمله ویژگی های برتری که دی وی دی نسبت به سی دی دارد، این است که خواندن و نوشتن آن با سرعت بیشتری انجام می شود. در نهایت انتخاب از میان این دو، به نوع کاربری مدنظر شما بستگی دارد.

کلام آخر
در نهایت، اگرچه امروز ابزارهای جدیدی مثل انواع فلش مموری و... برای ذخیره اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرند، اما نباید تاثیر شگفت انگیز ابداع سی دی در دنیای دیجیتال را از یاد ببریم و کم اهمیت بشماریم. شایان ذکر است همچنان هم استفاده از سی دی می تواند برای ذخیره داده های کم حجم و انتقال آسان آنها، مناسب و کاربردی باشد و این امکان وجود دارد کسب و کارها برای ارائه محتوای خود، با چاپ اختصاصی از آن بهره ببرند. اما اگر نیاز به حجم بیشتری دارید، لازم است از دی وی دی، فلش و... استفاده نمایید.