تفاوت cd و dvd در ظرفیت ذخیره سازی، کیفیت داده ها، سرعت خواندن و زمان لازم برای دسترسی به داده ها بسیار مشهود است. اگرچه cd و dvd هر دو از ابزارهای کارآمد ذخیره سازی داده هستند؛ اما باید توجه داشت که ظرفیت ذخیره داده ها، کیفیت و همچنین سرعت دسترسی به آنها در dvd بیشتر است. بنابراین dvd کاربردهای گسترده تری در دنیای دیجیتال دارد. در ادامه بیشتر با تفاوت های مهم cd و dvd آشنا خواهیم شد.
از نظر ظاهری بین cd و dvd تفاوتی نیست و هر دو ساختاری مشابه دارند. هر دو این دیسک ها یک لایه پلاستیکی شفاف را شامل می شوند که یک لایه نازک از ماده بازتابنده روی آن قرار گرفته است. در واقع این لایه بازتابنده، شامل اطلاعاتیست که به صورت نقطه های بسیار ریز، روی آن حک شده اند. چگالی این نقاط در dvd نسبت به cd بیشتر است. همچنین dvd از طول موج های کوتاهتری از پرتو لیزر برای خواندن و نوشتن استفاده می کند. همه اینها موجب می شوند ظرفیت ذخیره سازی dvd بیشتر از cd باشد.
- سی دی صوتی یا Audio CD: برای ذخیره و پخش موسیقی در دستگاه های پخش cd و خودروها از این نوع سی دی استفاده می شود. این نوع cd، اولین نوع ابداع شده توسط شرکت سونی شناخته می شود.
- سی دی رام یا CD-ROM :Compact Disc Read-Only Memory برای ذخیره داده هایی صرفا خواندنی استفاده می شود؛ بازی های رایانه ای، اطلاعات مرجع و نرم افزارها از جمله این داده ها هستند. توجه کنید که این داده هایی که به cd منتقل شده اند، پس از تولید قابلیت تغییر ندارند.
- سی دی رایتبل یا CD-R و ریرایتبل یا CD-RW: این cdها قابلیت نوشتن و بازنویسی داده ها را در اختیار کاربر قرار می دهند. پشتیبان گیری اطلاعات، ساخت دیسک های بوت و همچنین آلبوم عکس از جمله کاربردهای این انواع cd است. نوع رایتبل یکبار قابلیت نوشتن اطلاعات را دارد و پس از آن، داده هایش ثابت می ماند. اما نوع ریرایتبل چند بار می تواند نوشته و پاک شود و به صورت مجدد مورد استفاده قرار گیرد.
- پرینتبل سی دی یا Printdable CD: اینها همان cdهایی هستند که قابلیت چاپ طرح دارند.
- Super Audio CD: این نوع، نسبت به سی دی صوتی معمولی، از کیفیت و وضوح بالاتری برخوردار است.
- Video CD یا VCD: این نوع CD همانطور که از نامش پیداست، برای ذخیره فایل های ویدیویی مورد استفاده قرار می گیرد.
- Enhanced CD: این نوع همان سی دی پلاس است.
- Bootable CD یا Live CD: از این CD در امر نصب سیستم عامل استفاده می شود.
- دی وی دی ویدئویی یا DVD Video: این نوع dvd برای ذخیره ویدیوها با کیفیت بالای صدا و تصویر مورد استفاده قرار می گیرد.
- دی وی دی رام DVD RAM: در این نوع dvd تنها می توان داده هایی را که از پیش ضبط شده اند، ذخیره کرد و این داده ها تنها قابلیت خواندن دارند. نرم افزارها، بازی های رایانه ای، فیلم های سینمایی و... از داده هایی به شمار می روند که در قالب این سی دی ها ارائه می شوند.
- دی وی دی رایتبل یا DVD R و ریرایتبل یا DVD RW: این نوع دی وی دی ها این امکان را در اختیارتان قرار می دهند که اطلاعاتی را بر روی آنها ذخیره، پاک و مجددا از فضای آنها استفاده کنید. دی وی دی رایتبل تنها یکبار قابلیت نوشتن دارد؛ اما نوع ریرایتبل می تواند چندین بار نوشته و به دفعات بازنویسی شود.
- دی وی دی رام دو لایه Dual Layer DVD: این dvdها می توانند داده ها را بر روی دو لایه ذخیره کنند؛ بنابراین ظرفیت زیادی برای ذخیره داده ها دارند.
مهمترین تفاوت cd و dvd مربوط به ظرفیت ذخیره سازی آنهاست. به طوری که حجم سی دی خام برابر با 700 مگابایت است و می توان نرم افزارهای کم حجم، فایل های متنی، موسیقی ها و... را به راحتی روی سی دی های خام ذخیره کرد، در حالی که dvd ظرفیت بسیار بیشتری دارد.
Dvdها می توانند 4.7 گیگابایت داده را در خود نگه دارند و همچنین ظرفیت dvd دو لایه، 9.4 گیگابایت است. بنابراین می توان از dvd جهت ذخیره ویدیوها با کیفیت بالا، بازی های رایانه ای، نرم افزارهای پرحجم و... استفاده کرد.
تقریبا می توان اینطور بیان کرد که ظرفیت یک cd برای ذخیره 350 تصویر JPEG یا 80 دقیقه داده صوتی کافیست؛ اما dvd می تواند 5304 دقیقه داده صوتی یا 6 ساعت داده ویدیویی را در خود نگه دارد.
در حقیقت از مهمترین دلایل این اختلاف ظرفیت بین cd و dvd این است که برجستگی های میکروسکوپی dvd به طور قابل توجهی کوچکتر و متراکم تر از برجستگی های میکروسکوپی cd هستند و همین موجب می شود dvd نسبت به cd گنجایش بیشتری داشته باشد.
شایان ذکر است حجمی که معمولا می توانید در این دیسک ها ذخیره کنید، کمتر از حجم اعلام شده است. به عنوان مثال در dvd5 می توانید حدود 4.3 گیگابایت داده را ذخیره نمایید. به طور کلی بهتر است همواره این نکته را به خاطر داشته باشید و کمتر از حداکثر فضای ذخیره سازی cd یا dvd، در آن، اطلاعات ذخیره کنید.
نوریو اوگا، رئیس کمپانی سونی، برای اولین بار compact disc یا همان cd را ساخته و روانه بازار کرد. همچنین شرکت فیلیپس از دیگر شرکت های پیشگام در عرضه لوح فشرده cd به شمار می رود. ایده ساخت cd و ذخیره داده ها در آن از صفحات گرامافون الهام گرفته شد و در سال 1980 برای نخستین بار مورد بهره برداری قرار گرفت.
و اما Digital Versatile Disc یا همان dvd برای اولین بار در سال 1996 و در کشور ژاپن تولید شد. این دیسک نسبت به cd کارآمدتر بود و توانست داده های بیشتری را با کیفیت بالاتر ذخیره نماید.
از آنجا که در dvd از فناوری پیشرفته تری استفاده می کنند و به طور کلی داده ها در این دیسک نوری، تراکم بیشتری نسبت به cd دارند، خواندن و نوشتن نیز با سرعت بیشتری انجام می شود. از طرفی از مزایای dvd نسبت به cd این است که سریعتر می توان به اطلاعات درون آن دسترسی پیدا کرد. سرعت انتقال داده ها در cd ، 1.2 مگابایت بر ثانیه، و سرعت انتقال داده ها در dvd ، 11 مگابایت بر ثانیه محاسبه شده است.
با توجه به اینکه ظرفیت ذخیره سازی در dvd بیشتر از cd است، معمولا ویدیوهای ذخیره شده در dvd صدا و تصویر با کیفیت تری دارند. همچنین در dvd فرمت های تصویری پیشرفته مثل MPEG-2 پشتیبانی می شوند که تصاویر واضح تر و با کیفیت تری را ارائه می دهند.
با توجه به اینکه فضای ذخیره سازی و سرعت دسترسی به داده ها در dvd بیشتر از cd است، dvd را اغلب برای ذخیره داده های ویدیویی با کیفیت بالا، فیلم های سینمایی، نرم افزارهای حجیم، بازی های رایانه ای و البته پشتیبان گیری داده ها مورد استفاده قرار می دهند. اما cd با توجه به قابلیت های محدودتر خود، برای ذخیره سازی موسیقی ها، نرم افزارهای کم حجم و بازی های قدیمی به کار گرفته می شود.
کلام آخر
اگرچه با وجود حافظه های فلش، ذخیره سازی ابری و دیگر فناوری های جدید ذخیره سازی داده، ممکن است انواع cd و dvd کمتر کاربرد داشته باشند؛ اما نمی توان نقش پررنگ این دو ابداع مهم دنیای دیجیتال را در حوزه سرگرمی، موسیقی ها، نرم افزارها، فیلم های سینمایی، ویدیوها، فناوری اطلاعات و... نادیده گرفت.
تا به اینجای مقاله دانستیم که dvd به نسبت cd، از نظر فضای ذخیره سازی، کیفیت داده ها و همچنین سرعت انتقال و دسترسی به آنها، کارآمدتر است و می تواند در ذخیره انواع داده ها با کیفیت بالا، مورد استفاده کاربران گرامی قرار گیرد.